29ο Διεθνές Συνέδριο Φιλοσοφίας (15-16 Οκτωβρίου 2022 στην Αρχαία Ολυμπία)

egkleismos

https://www.youtube.com/watch?v=4sC-Z3z3eIg

META TON EGKLEISMO

https://www.youtube.com/watch?v=czemuZLuQM0

Το ζήτημα της λειτουργίας του ισλαμικού τεμένους στην Αθήνα

 

Θεός πού; Στους δρόμους της ερμηνείας και της μαρτυρίας

 

Φόβοι για το μέλλον των μη μουσουλμάνων στην Τουρκία

Η Αγία του Θεού Σοφία Κωνσταντινουπόλεως, ή Αγία Σοφία, ή Μεγάλη Εκκλησία αποτέλεσε τον πλέον γνωστό, λαμπρό και συνδεδεμένο με την Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία χριστιανικό ναό. Η ίδρυσή της από τον Ιουστινιανό το 537 συνέπεσε με την ανακατάληψη μεγάλων τμημάτων της –διαλυμένης από τους βαρβάρους– Δυτικής αυτοκρατορίας. Από τότε η ιστορία του ναού συνδέθηκε με την ιστορία της αυτοκρατορίας και ειδικότερα με την Κωνσταντινούπολη. Αρκεί να θυμηθούμε, ενδεικτικά, την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Αβάρους το 626, η λύση της οποίας αποδόθηκε στην Παναγία, γεγονός για το οποίο συντάθηκε και ψάλθηκε ο Ακάθιστος Ύμνος στον ναό της Αγίας Σοφίας. Αν και θα μπορούσαμε να προσθέσουμε πολλά ακόμη, θεωρούμε ότι από τα παραπάνω μπορεί να γίνει άμεσα κατανοητή η ιδιαίτερη θέση που κατέχει στη συνείδηση και τις ψυχές των ανά την οικουμένη Ορθοδόξων ο εν λόγω ιερός ναός.

Οι ναοί στην ελληνική επικράτεια χτύπησαν πένθιμα τις καμπάνες τους, ενώ και οι σημαίες ανέμιζαν μεσίστιες. Ταυτόχρονα, οι Ιεράρχες κάλεσαν τους πιστούς στους ναούς, όπου ψάλθηκε ο Ακάθιστος Ύμνος. Σημειολογικά, οι εν λόγω κινήσεις παρέπεμπαν σε μια νέα άλωση της Πόλης από τους Τούρκους. Μάλιστα, οι τελευταίοι με την όλη στάση τους, προεξάρχοντος του Προέδρου Ερτογάν, δικαίωσαν τους συνειρμούς των Χριστιανών. Οι αντιδράσεις των Ορθοδόξων και όχι μόνο Χριστιανών στην εκ νέου μετατροπή του Ι. Ναού της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικού τέμενος είναι εύλογες, καθώς πρόκειται για μια προκλητική ενέργεια η οποία έχει ως στόχο την υποτίμηση των Χριστιανών. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο υπήρξαν αντιδράσεις όχι μόνον από Χριστιανούς, αλλά και από μετριοπαθείς Μουσουλμάνους στο εσωτερικό της Τουρκίας.

Πέρα από τη θρησκευτική διάσταση της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τέμενος, η Τουρκία με την προαναφερόμενη ενέργειά της παραβίασε τη Σύμβαση για την Παγκόσμια Κληρονομιά, η οποία έχει επικυρωθεί από 191 κράτη μέλη της Εκπαιδευτικής Επιστημονικής και Πολιτιστικής Οργάνωσης των Ηνωμένων Εθνών, γνωστότερη ως UNESCO. Πράγματι, ενώ κύριος στόχος του Οργανισμού αυτού είναι η παγίωση της παγκόσμιας ειρήνης μέσα από την επικοινωνία των λαών δια της εκπαίδευσης, των φυσικών και κοινωνικών επιστημών και του πολιτισμού, οι ενέργειες της Τουρκίας κινούνται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Μάλιστα η κάλυψη των μοναδικών ψηφιδωτών της Αγίας Σοφίας με κουρτίνες, είχε ως σκοπό να εμφανιστεί η Τουρκία ως συμμορφούμενη με τις αρχές της UNESCO, επιχείρημα που εμφανώς είναι αίωλο.

Ο ναός της Αγίας Σοφίας και η χρήση του έχει μια ιδιαίτερη συμβολική σημασία όχι μόνον για τους Χριστιανούς, αλλά και για τους Τούρκους. Έτσι, όταν ο Μεχμέτ Β΄ κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη και μετέτρεψε σε τέμενος την Αγία Σοφία, η εν λόγω πράξη σήμανε το τέλος της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και την έναρξη της κυριαρχίας των Οθωμανών στην Πόλη. Όταν τον Ιανουάριο του 1919 ο στρατιωτικός ιερέας του 34ου Συντάγματος αρχιμανδρίτης Ελευθέριος Νουφράκης τέλεσε τη Θεία Λειτουργία στην Αγία Σοφία, το γεγονός αυτό υπογράμμιζε τη δυσχερή θέση της ηττηθείσας κατά τον 1^ο Παγκόσμιο Πόλεμο Τουρκίας. Όταν το 1934 ο Κεμάλ Ατατούρκ μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε μουσείο, το γεγονός αυτό συνδέθηκε με την προσπάθεια εκσυγχρονισμού και εκδυτικισμού της Τουρκίας.

Η τωρινή μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος σηματοδοτεί μια αντίστροφη πορεία. Πιο συγκεκριμένα, σηματοδοτεί την προσπάθεια του Ερτογάν να εκτρέψει την Τουρκία από την πορεία στην οποία την είχε θέση ο Κεμάλ και ταυτόχρονα να τη στρέψει σε μια Οθωμανική συνέχεια της ιστορίας της. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι κανείς μη Μουσουλμάνος κάτοικος της Τουρκίας δεν θα πρέπει να αισθάνεται πλέον ασφαλής. Φοβάμαι ότι στα επόμενα χρόνια η Τουρκία με τη δικαιολογία της «εσωτερικής υπόθεσης» θα προβεί σε ανάλογες ενέργειες, καταπατώντας τα θρησκευτικά και λοιπά ανθρώπινα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων της χώρας.

Νέα μετάφραση της Θείας Λειτουργίας του αγ. Ιωάννη του Χρυσόστομου